High Tea voor hoog en laag

Gelijkheid is een illusie.

In een eerder blog schreef ik al over aristocratische gewoonten die kunnen doorsijpelen naar ‘lagere’ echelons van de samenleving. Vaak zie je dat de middenklasse graag dingen overneemt van de rijken. In de sociale wetenschappen spreekt men wel van een referentiegroep waar je graag bij wilt horen. De gewoonte van afternoon tea is daar ook een voorbeeld van.
Dit geflirt van minder-draagkrachtigen met de levensstijl van rijkaards is al heel oud. In ’s-Gravenhage had je vroegâh de Haagsche kak: aardappelen vervoeren in een vioolkist, houten hammen en kazen voor het keukenraam, je kon het zo gek niet bedenken. Haagse bluf is onvolprezen!
En tegenwoordig  draagt menigeen die het niet zo breed heeft een nagemaakt Louis Vuitton-tasje of  een nep-Rolex.
In het prachtige lied ‘Working Class Hero’ van John Lennon draait het erom dat wie voor een dubbeltje geboren is, nooit een kwartje kan worden.
Een arbeider kan weliswaar trots zijn omdat hij de economie draaiend houdt, maar in het beste geval wordt hij slechts een nouveau riche.

Nederland versus de Britse gelaagdheid.

Ons land is vlak, en ook de sociale verschillen zijn niet zo groot als in het Verenigd Koninkrijk (hoewel daar de laatste tijd wel wat genivelleerd is). Ook al zie je het niet altijd gelijk, de gewoonten die daar standsverschillen kenmerken kunnen subtiel zijn. Waar wij het adagium ‘doe maar gewoon, want dan doe je gek genoeg’ graag in ons vaandel borduren, bestaan er in het Verenigd Koninkrijk tal van codes die iemands afkomst ‘unmistakably’ verraden.

Are you a MIF or a TIF?

Een leuk voorbeeld dat met thee te maken heeft gaat over de volgorde thee en melk. Zet je een lekkere mok ‘builder’s brew’, dan doe je altijd de melk na de thee, anders zakt de temperatuur teveel tijdens het trekken.
Echter, zet je een pot thee, dan kun laten zien of je een ‘mif’ of een ‘tif’’ bent. Zelf ben ik een fervente ‘tiffy’ (tea in first), net als de Queen. Maar  ‘working class’ doet het doorgaans andersom. Sommige onderzoekers beweren dat dit de smaak verbetert, maar over smaak valt te twisten.
De Engelse schrijver Evelyn Waugh had een vriend die iemand uit de lagere klasse aanduidde als ‘rather milk-in-first’. Vermakelijk klassebewustzijn zal ik maar zeggen.

Waar komt Tea Traveller zoal?

Maar ook in het meer egalitaire Nederland zie ik verschillen. Dat maakt mijn werk ook zo razend leuk.
Ik kom overal, meestal bij mensen thuis. Als enige vreemde in het gezelschap beweeg ik me dan zo onzichtbaar mogelijk om alles in goede banen te leiden. Ik moet dan altijd ‘intunen’, waarmee ik afstem op wat de gastheer of gastvrouw van mij verwacht. Veelal is dat een onopvallende rol van de geruisloze butler, maar soms stelt men een duidelijke aanwezigheid van mij juist op prijs. Het eerste is doorgaans bij beter gesitueerden aan de orde. Vergelijk het een beetje met ‘Upstairs-Downstairs’ uit de Britse landhuizen. Die rol vervul ik overigens graag.

  Royaltea

Zo werd ik eens ontboden op het landgoed bij een kasteel in het midden van het land. De graaf liep tijdens mijn voorbereidingen even binnen in zijn bronsgroene jagersoutfit, informeerde naar de gang van zaken, en vertelde me nog even dat zich in het geplande damespartijtje wel drie prinsessen bevonden. Ik keek eerst naar mijn schoenen om te controleren of ik die gepoetst had. Dat was dik in orde. Mijn werkwijze hoefde ik niet aan te passen. Die is namelijk gelijk voor alle lagen van de bevolking. De middag verliep prima, en een van de koninklijke dames (ze zou ooit koningin worden) nam na afloop de moeite mij de hand te schudden en te bedanken voor de heerlijke thee. 
“Gaat het weer ’n beetje, meneer Franken?”

White, two sugars, and squeeze the bag , please!”

                       (David Jason in  ‘A Touch of Frost’ vraagt een van zijn agenten om thee)

Aan de andere kant van het bonte spectrum van ontmoetingen sjouw ik mijn Wedgwood servies naar driehoog achter,  en gaat de gastvrijheid zo ver dat men mij ook het liefst ziet plaatsnemen op de bank met een kopje thee. Maar daarvoor heb ik de rust niet op zo’n middag.  Er moet veel gebeuren om de tea party tot een goed einde brengen, ook al lijkt het allemaal vanzelf te gaan.

Volgende keer: 
‘More about tea and another walk down memory lane’.